کنترلر سیستم های برودتی
کنترلر سیستمهای برودتی و تبرید
کنترلر سیستمهای برودتی مغز مدیریتی یک مدار تبرید است؛ تمام اطلاعات مربوط به دما، فشار، وضعیت کمپرسور، فنها، دیفراست و آلارمها توسط کنترلر دریافت، پردازش و بر اساس آن فرمان مناسب صادر میشود. در سیستمهای سردخانهای، چیلر، ویترین فروشگاهی، تونل انجماد و یونیتهای تبرید، انتخاب کنترلر مناسب، تأثیر مستقیم روی مصرف انرژی، پایداری دما و عمر تجهیزات دارد.
کنترلر برودتی چیست؟
کنترلر برودتی (Refrigeration Controller) یک دستگاه الکترونیکی یا میکروپروسسوری است که با دریافت سیگنال از سنسورهای دما، فشار و سوئیچها، وضعیت سیستم را تحلیل کرده و از طریق خروجیهای رلهای یا آنالوگ، تجهیزات زیر را کنترل میکند:
- کمپرسور یا گروه کمپرسورها
- فنهای اواپراتور و کندانسور
- المنت دیفراست (برفکزدایی)
- شیر انبساط الکترونیکی یا سولونوئید
- آلارمهای دمایی و فشاری
به کمک این کنترلرها میتوان دمای اتاق سردخانه، فشار مبرد، توالی دیفراست، تاخیرها و حفاظتها را دقیق تنظیم و مدیریت کرد.
اجزای اصلی یک کنترلر سیستم برودتی
- ورودی سنسور دما: NTC، PT100، PT1000 برای اندازهگیری دمای اتاق، اواپراتور، کندانسور یا آب.
- ورودی سنسور فشار: برای پایش مکش و دهش در چیلرها و سیستمهای صنعتی.
- سنسور دیفراست: برای پایش دمای کویل در زمان برفکزدایی.
- ورودی سوئیچ فشار: High/Low برای حفاظت کمپرسور.
- خروجی رله کمپرسور: کنترل روشن/خاموش بودن کمپرسور.
- خروجی دیفراست: کنترل المنت یا گاز داغ برای برفکزدایی.
- خروجی فن: کنترل فن اواپراتور و گاهی فن کندانسور.
- رابط کاربری: صفحهنمایش، LED، کلیدها یا تاچ.
نحوه عملکرد کنترلر برودتی
عملکرد کنترلر را میتوان در چند گام خلاصه کرد:
- خواندن دما از سنسور اتاق، کویل یا محصول.
- مقایسه دمای واقعی با دمای تنظیمشده (Set Point).
- فعال یا غیرفعال کردن کمپرسور برای رسیدن به دمای مطلوب.
- مدیریت سیکلهای دیفراست (زمانبندی، مدت، پایان بر اساس دما).
- کنترل فن اواپراتور در زمان دیفراست و بعد از آن (تاخیر شروع فن).
- صدور آلارم در صورت افزایش/کاهش بیشازحد دما یا خطای سنسور.
- در مدلهای پیشرفته، کنترل فشار، شیر انبساط الکترونیکی و ارتباط با BMS.
انواع کنترلر سیستمهای برودتی
۱. کنترلر ساده سردخانه (اتاق سرد / یخچال)
- ورودی یک یا دو سنسور دما (اتاق + کویل)
- خروجی کمپرسور + دیفراست + فن
- قابلیت تنظیم Set Point، دیفراست، آلارم بالا و پایین
- مناسب سردخانههای بالاصفر و زیرصفر، یخچالهای صنعتی
۲. کنترلر پیشرفته سردخانه و تونل انجماد
- چند ورودی سنسور دما و فشار
- چند خروجی رلهای (کمپرسور، فن، دیفراست، آلارم، شیر برقی)
- قابلیت لاگگیری، آلارمهای متعدد و رمز عبور
- رابط کاربری دقیق برای تنظیمات حرفهای
۳. کنترلر چیلر و سیستمهای چندکمپرسوره
- کنترل چند کمپرسور به صورت مرحلهای (Step) یا ظرفیت متغیر
- ورودی دما و فشار آب/مبرد
- کنترل پمپ و فن کندانسور
- قابلیت کار در مدهای سرمایش/گرمایش در چیلر هیتپمپ
۴. کنترلر شیر انبساط الکترونیکی و سوپرهیت
- خواندن دمای خط مکش و فشار برای محاسبه سوپرهیت
- کنترل شیر انبساط الکترونیکی (Step Motor / PWM)
- افزایش راندمان و حفاظت کمپرسور از Liquid Floodback
۵. کنترلر ویترین فروشگاهی و یخچالهای چندطبقه
- کنترل دمای محصول و دیفراست خودکار
- کنترل فن ویترین و روشنایی
- قابلیت شبکه شدن با سایر کنترلرها در فروشگاه
مزایای استفاده از کنترلر تخصصی برودتی
- حفظ دمای پایدار در محدوده تنظیمشده
- افزایش عمر کمپرسور و تجهیزات
- کاهش مصرف انرژی با مدیریت هوشمند روشن و خاموش شدنها
- مدیریت بهینه دیفراست برای جلوگیری از برفک زیاد و اتلاف انرژی
- امکان ثبت و مشاهده خطاها و آلارمها
- امکان ارتباط با سیستمهای مانیتورینگ و BMS در مدلهای پیشرفته
نکات مهندسی در انتخاب کنترلر برودتی
- نوع کاربرد: سردخانه، ویترین، چیلر، تونل انجماد، یخچال صنعتی
- تعداد ورودیهای دما و فشار: متناسب با نقاط کنترلی پروژه
- تعداد خروجی رله: کمپرسور، فن، دیفراست، آلارم، شیر برقی و …
- نحوه نصب: روی تابلو، روی درب، ریلی
- سطح حفاظت (IP): مخصوص سردخانههای مرطوب و محیطهای صنعتی
- امکانات نرمافزاری: دیفراست بر اساس زمان/دما، تاخیرها، آلارمها
- قابلیت ارتباط: Modbus، RS485، اتصال به مانیتور مرکزی
جمعبندی
کنترلر سیستمهای برودتی هسته اصلی مدیریت و حفاظت از تجهیزات تبرید مانند کمپرسور، فن، اواپراتور و دیفراست است. بدون یک کنترلر مناسب، حتی بهترین کمپرسورها و کویلها نمیتوانند عملکرد پایدار و کمهزینهای ارائه دهند. انتخاب کنترلر مناسب بر اساس نوع سیستم، تعداد سنسورها، تعداد خروجیها و امکانات کنترلی، یکی از تصمیمهای کلیدی در طراحی و اجرای پروژههای سردخانهای، چیلر و ویترینهای فروشگاهی است.