تجهیزات سرویس و نگهداری
تجهیزات سرویس و نگهداری سیستمهای تهویه مطبوع و برودتی
برای داشتن یک سیستم تهویه مطبوع و تبرید ایمن، پایدار و کمهزینه، فقط انتخاب تجهیزات اصلی مثل چیلر، روفتاپ، هواساز و فنکویل کافی نیست؛ تجهیزات سرویس و نگهداری نقش بسیار مهمی در عمر مفید سیستم، مصرف انرژی و جلوگیری از خرابیهای ناگهانی دارند. در این بخش، مهمترین ابزارها و تجهیزات مورد نیاز تکنسینهای سرویس و نگهداری سیستمهای تهویه مطبوع و برودتی را بهصورت مهندسی مرور میکنیم.
۱. تجهیزات اندازهگیری و کنترل
اولین گام در هر عملیات سرویس، اندازهگیری دقیق است. بدون ابزار اندازهگیری صحیح، هیچ تصمیم مهندسی قابل اعتماد نیست.
- گیج فشار و مانومتر: برای اندازهگیری فشار مکش و دهش کمپرسور، تست فشار مدار مبرد و بررسی عملکرد سیستم.
- دماسنج دیجیتال و مادونقرمز: برای اندازهگیری دمای هوای ورودی/خروجی، سطح کویل، لولهها و آب چیلر.
- مولتیمتر دیجیتال: جهت اندازهگیری ولتاژ، جریان، مقاومت و تست سلامت قطعات الکتریکی.
- کلمپمتر (آمپرمتر انبری): برای اندازهگیری جریان کمپرسور، فنها و پمپها بدون قطع مدار.
- آنالایزر توان: در پروژههای صنعتی برای تحلیل مصرف انرژی و تشخیص اضافهبار یا عدمتعادل فاز.
۲. تجهیزات تخصصی تبرید (مبرد و سیکل)
این بخش ابزارهایی است که مستقیماً با مدار مبرد و سیکل تبرید درگیر هستند.
- منیفولد گیج (Manifold Gauge Set): مهمترین ابزار تکنسین تبرید برای اتصال به مدار، اندازهگیری فشار، شارژ و تخلیه مبرد.
- پمپ وکیوم (Vacuum Pump): برای تخلیه هوا و رطوبت از مدار قبل از شارژ مبرد؛ کیفیت وکیوم مستقیماً روی عمر کمپرسور و سیستم اثر دارد.
- ترازوی مبرد: جهت شارژ دقیق وزن مبرد مطابق پلاک دستگاه و دستورالعمل سازنده.
- دستگاه ریکاوری مبرد: در سرویسهای حرفهای برای جمعآوری مبرد، بدون تخلیه به اتمسفر و مطابق استانداردهای زیستمحیطی.
- شیلنگهای فشار قوی و کوییککانکت: برای اتصال ایمن به شیر سرویس کمپرسور، چیلر یا یونیت بیرونی.
۳. تجهیزات تست فشار و نشتیابی
نشتی مبرد یکی از شایعترین و پرهزینهترین مشکلات سیستمهای تهویه مطبوع است. تشخیص استاندارد نشت، نیازمند تجهیزات مناسب است.
- نیتروژن و رگولاتور فشار: برای تست فشار مدار، تشخیص نشتی و خشککردن سیستم.
- نشتیاب الکترونیکی مبرد: برای پیدا کردن نشتیهای ریز که با کف صابون قابل تشخیص نیست.
- کف صابون صنعتی یا محلول تست نشت: روش ساده و عملی برای یافتن نشتی در اتصالات، مهرهها و جوشها.
- مانومتر تست فشار: برای پایش افت فشار در طول زمان در تستهای استاتیک.
۴. ابزار لولهکشی و کویلکاری
در سیستمهای DX، اسپلیت، سردخانه و حتی بخشهایی از چیلر، لوله مسی و اتصالات تبرید نقش اساسی دارند. ابزار مناسب باعث کاهش نشتی و افزایش کیفیت اجرا میشود.
- کاتر لوله مسی: برای برش تمیز و دقیق لوله بدون لهشدگی.
- فلر زن (Flare Tool): جهت آمادهسازی سر لوله مسی برای اتصال به مهرههای فلر در اسپلیت و یونیتهای DX.
- اِکسپنڈر و بوردینگ ابزار: برای افزایش قطر انتهای لولهها و اجرای اتصالات لب به لب.
- لولهخمکن (Tube Bender): جلوگیری از تا خوردگی و له شدن لوله در قوسها.
- ابزار جوشکاری و لحیم سخت (Brazing): مشعل، سیم لحیم، فلاکس و تجهیزات ایمنی مربوطه.
۵. تجهیزات شستوشو و نظافت سیستم
بخش مهمی از سرویس دورهای، تمیزکاری کویلها، سینی درین و مسیر هوا است. کویل کثیف و فیلتر مسدود، مصرف برق را بالا برده و راندمان را کاهش میدهد.
- مواد شستوشوی کویل (Coil Cleaner): مخصوص کندانسور و اواپراتور، با فرمولاسیون مناسب برای فین آلومینیوم.
- واترجت یا کارواش فشار قوی: برای شستوشوی کندانسورهای هوایی در فضای باز.
- برس کویل و برس سیمی نرم: برای زدودن گردوغبار از بین فینها.
- جاروبرقی صنعتی: برای تمیز کردن هواساز، فنکویل و کانالها.
- ابزار نظافت سینی درین و لوله درین: جلوگیری از گرفتگی، نشتی آب و بوی نامطبوع.
۶. تجهیزات تست الکتریکی و کنترلی
در سیستمهای تهویه مطبوع مدرن، بخش الکتریکال و کنترلی سهم بزرگی در عملکرد کلی دارد.
- مولتیمتر و کلمپمتر: برای تست تغذیه، فرمانها و جریان مصرفی کمپرسور و فنها.
- تستر خازن: تشخیص خرابی خازنهای کمپرسور و فن.
- تستر فاز و توالی فاز: در چیلرها، روفتاپ پکیج و کمپرسورهای سهفاز.
- ابزار ارتباط با کنترلرها: در سیستمهای مجهز به PLC، BMS یا کنترلر دیجیتال، لازم است تکنسین امکان مانیتورینگ پارامترها و خطاها را داشته باشد.
۷. تجهیزات ایمنی (PPE)
سرویس و نگهداری سیستمهای تهویه مطبوع بدون تجهیزات ایمنی، ریسک جدی برای تکنسین ایجاد میکند. رعایت ایمنی هم برای نفرات و هم برای تجهیزات ضروری است.
- عینک ایمنی در زمان جوشکاری، برش و کار با مبرد
- دستکش ایمنی مقاوم در برابر برش و مواد شیمیایی
- ماسک فیلتردار هنگام شستوشوی کویل و کار با شویندهها
- گوشی صداگیر در موتورخانهها و فضاهای پر سروصدا
- کفش ایمنی برای کار در سایتهای صنعتی و کارگاهها
جمعبندی
تجهیزات سرویس و نگهداری، ستون پشتیبان هر سیستم تهویه مطبوع و برودتی است. وجود منیفولد گیج استاندارد، پمپ وکیوم مطمئن، ابزار نشتیابی دقیق، تجهیزات لولهکشی مسی، ابزار تست الکتریکی و لوازم شستوشوی کویل، باعث میشود:
- راندمان سیستم در طول زمان حفظ شود،
- مصرف انرژی کنترل شود،
- خرابیهای ناگهانی و توقف سیستم به حداقل برسد،
- عمر مفید چیلر، روفتاپ، هواساز و فنکویل بهطور قابلتوجهی افزایش یابد.
برنامهریزی سرویس دورهای بههمراه استفاده از تجهیزات سرویس و نگهداری مناسب، بهترین سرمایهگذاری برای مالکین سیستمهای تهویه مطبوع و برودتی است.