هواساز
هیچ محصولی یافت نشد
هواساز (Air Handling Unit) در سیستمهای تهویه مطبوع
هواساز یا Air Handling Unit (AHU) یکی از مهمترین تجهیزات در سیستمهای تهویه مطبوع مرکزی است که وظیفه آن فیلتر کردن، سرمایش یا گرمایش، رطوبتزنی و توزیع هوای تازه در فضاهای مختلف میباشد. در پروژههای اداری، تجاری، صنعتی، بیمارستانی و حتی استخرها، هواساز بهعنوان قلب سیستم هوارسانی عمل کرده و در کنار چیلر، فنکویلها و شبکه کانال، شرایط آسایش حرارتی و کیفیت هوای داخل ساختمان را تأمین میکند.
اجزای اصلی هواساز
یک هواساز استاندارد معمولاً از بخشهای زیر تشکیل شده است:
۱. فیلترها (Filters)
فیلترهای اولیه، کیسهای، هپا یا کربن فعال برای حذف گردوغبار، ذرات معلق، آلودگی و در هواسازهای بیمارستانی، میکروارگانیسمها بهکار میروند. انتخاب سطح فیلتراسیون بسته به کاربری (اداری، صنعتی، بیمارستانی) انجام میشود.
۲. کویل سرمایش و گرمایش (Cooling & Heating Coils)
هوا پس از عبور از روی کویل آبسرد (متصل به چیلر) یا کویل DX (متصل به مدار مبرد مستقیم) سرد میشود. همچنین امکان نصب کویل آبگرم یا بخار برای گرمایش وجود دارد. طراحی ظرفیت کویل بر اساس دبی هوا، دمای ورودی و خروجی و شرایط آبوهوایی انجام میشود.
۳. فن هواساز (Supply / Return Fan)
فن سانتریفیوژ یا پلاگفن، نیروی لازم برای جابهجایی هوا در کانالها را فراهم میکند. در هواسازهای مدرن از فنهای Plug Fan به همراه اینورتر (VFD) برای کنترل دور، کاهش مصرف انرژی و کاهش صدا استفاده میشود. انتخاب فن بر اساس دبی هوا (CFM) و فشار استاتیک مورد نیاز (ESP) انجام میگیرد.
۴. بخش مخلوطکن هوا (Mixing Box)
جهت ترکیب هوای تازه (Fresh Air) با هوای برگشتی از فضا استفاده میشود. این بخش به کمک دمپرها و کنترلر، مقدار هوای تازه را مطابق استانداردهای تهویه (مانند ASHRAE) تنظیم میکند تا هم کیفیت هوا و هم مصرف انرژی بهینه شود.
۵. سیستم رطوبتزن یا رطوبتگیر
در برخی پروژهها مانند استخر، سالن تولید، تمپرینگ مواد، اتاق تمیز و بیمارستان، کنترل رطوبت بسیار مهم است. در این حالت به هواساز امکاناتی مانند رطوبتزن بخار، مهپاش، رطوبتگیر تبریدی یا روتاری اضافه میشود تا رطوبت نسبی در محدوده مشخص نگه داشته شود.
۶. بدنه و شاسی هواساز
بدنه هواساز معمولاً از نوع Double Skin (دو جداره) با عایق پلیاورتان یا پلیاستایرن است تا از اتلاف انرژی، ایجاد تعریق و انتقال صدا جلوگیری شود. شاسی نیز از پروفیل گالوانیزه یا آلومینیومی ساخته شده و در هواسازهای Hygienic جزئیات بهداشتی مانند گوشههای گرد و درزگیری خاص رعایت میشود.
انواع هواساز از نظر کاربرد
۱. هواساز معمولی (Comfort AHU)
مناسب ساختمانهای اداری، تجاری، سالنهای همایش و فضاهای عمومی؛ تمرکز اصلی روی تأمین دمای مناسب و تهویه استاندارد است. معمولاً شامل فیلتر اولیه، کویل سرمایش/گرمایش و فن میباشد.
۲. هواساز بیمارستانی و هایژنیک (Hygienic AHU)
برای بیمارستانها، اتاق عمل، ICU، آزمایشگاهها و اتاق تمیز استفاده میشود. این نوع هواساز دارای:
- بدنه آنتیباکتریال و قابل شستوشو
- فیلتراسیون چند مرحلهای (Pre Filter، Bag Filter، HEPA)
- جلوگیری از نشتی هوا (Low Leakage)
- کویلهای استنلساستیل در صورت نیاز
۳. هواساز صنعتی
در خطوط تولید، کارخانجات، صنایع غذایی و دارویی بهکار میرود. این هواسازها معمولاً دارای دبی بالاتر، فشار استاتیک بیشتر، امکان استفاده از فیلترهای خاص و کویلهای مقاوم در برابر خوردگی هستند.
۴. هواساز هیتریکاوری (Heat Recovery AHU)
مجهز به مبدل بازیافت انرژی (Plate Heat Exchanger یا Rotary Wheel) است و بخشی از انرژی هوای خروجی را به هوای ورودی تازه منتقل میکند. این نوع هواساز مصرف انرژی سیستم را بهطور چشمگیری کاهش میدهد و برای پروژههایی با نرخ تهویه بالاتر بسیار مناسب است.
۵. هواساز کامپکت و سقفی (Compact / Ceiling AHU)
ابعاد کوچکتر، قابلیت نصب در سقف کاذب یا فضاهای محدود، مناسب واحدهای کوچک تجاری، اداری و فضاهایی که امکان احداث موتورخانه بزرگ وجود ندارد.
عملکرد هواساز در یک سیستم تهویه مطبوع
در یک سیستم چیلری یا روفتاپ، هواساز نقش نقطه مرکزی هوارسانی را بازی میکند:
- دریافت هوای تازه و هوای برگشتی
- فیلتر کردن و حذف آلودگیها
- تنظیم دما از طریق کویل آبسرد یا DX
- تنظیم رطوبت در صورت نیاز
- ارسال هوا به کانالها و توزیع در فضاهای مختلف
به این ترتیب، هواساز علاوه بر سرمایش و گرمایش، کیفیت هوای داخل (IAQ) را نیز کنترل میکند.
نکات مهندسی در انتخاب هواساز
- دبی هوا (CFM): بر اساس بار سرمایشی، تعداد نفرات و استانداردهای تهویه محاسبه میشود.
- فشار استاتیک خارجی (ESP): تابع طول و مقاومت کانالها، نوع دریچهها و فیلترها است.
- نوع کویل: انتخاب بین آبسرد، DX، آبگرم یا بخار طبق سیستم مرکزی پروژه.
- سطح فیلتراسیون: برای اداری، صنعتی، بیمارستانی یا اتاق تمیز متفاوت است.
- نوع فن: تسمهای کلاسیک یا Plug Fan با اینورتر برای کاهش مصرف انرژی و صدا.
- جنس بدنه و عایق: برای جلوگیری از تعریق، خوردگی و نفوذ صدا.
- کنترل و اتوماسیون: امکان اتصال به سیستم BMS، کنترل هوشمند دما، رطوبت و فشار.
کاربردهای هواساز
هواسازها در حوزههای مختلفی استفاده میشوند، از جمله:
- ساختمانهای اداری و تجاری
- سالنهای تولید و کارخانجات صنعتی
- بیمارستانها و مراکز درمانی
- استخرها و مجموعههای ورزشی
- آزمایشگاهها و اتاقهای تمیز
- سالنهای اجتماعات و مراکز همایش
جمعبندی
هواساز بهعنوان یکی از کلیدیترین تجهیزات در سیستمهای تهویه مطبوع، وظیفه تأمین هوای تازه، تصفیه، تنظیم دما و رطوبت را بر عهده دارد. انتخاب صحیح ظرفیت، نوع هواساز، سطح فیلتراسیون، نوع کویل و فن، تأثیر مستقیم بر راندمان انرژی، کیفیت هوای داخل و عمر مفید تجهیزات خواهد داشت. با استفاده از هواسازهای طراحیشده و انتخابشده بر اساس محاسبات مهندسی، میتوان آسایش حرارتی و بهداشتی مطلوبی را در انواع پروژهها فراهم کرد.